Η ψηφιακή πραγματικότητα εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, επηρεάζοντας τις οικονομίες και τις κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατά συνέπεια, οι τομείς της εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης καλούνται να ανταποκριθούν στις ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές, προωθώντας παράλληλα τις αρχές της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ένταξης. Σε αυτό το πλαίσιο υλοποιείται το πρόγραμμα INVESTech (Innovation Vocational Excellence and Sustainability in Tech). Χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Partnership for Excellence - Centres of Vocational Excellence, το INVESTech αποτελεί μια διεθνή πλατφόρμα συνεργασίας που επικεντρώνεται στη δημιουργία και την ενίσχυση Κέντρων Επαγγελματικής Αριστείας (CoVEs) στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Με εταίρους από πέντε ευρωπαϊκές χώρες—τη Σλοβακία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Κύπρο και τη Λιθουανία—το έργο στοχεύει στην προώθηση της καινοτομίας, στην ενίσχυση της πράσινης μετάβασης και στη διασφάλιση της κοινωνικής ένταξης.
Μια Ολιστική Προσέγγιση στις ΤΠΕ και τη Βιωσιμότητα
Στο επίκεντρο του οράματος του INVESTech βρίσκεται το Πλαίσιο Πενταπλού Έλικα Καινοτομίας (Q2IH - Quintuple Innovation Helix), το οποίο διευρύνει τη γνωστή έννοια του «Τριπλού Έλικα» (Πανεπιστήμιο-Βιομηχανία-Κυβέρνηση) ώστε να συμπεριλάβει τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις. Μέσω αυτής της προσέγγισης, το έργο επιδιώκει να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ διαφόρων φορέων—τοπικών και περιφερειακών αρχών, κέντρων επαγγελματικής εκπαίδευσης (VET), ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ερευνητικών οργανισμών και κοινωνικών εταίρων—προάγοντας έτσι τη συλλογική δράση. Το αποτέλεσμα είναι ένα ολοκληρωμένο μοντέλο που:
- Ενισχύει τη Συνεργασία: Ενθαρρύνει οργανισμούς από διαφορετικούς κλάδους να εργαστούν από κοινού, διασφαλίζοντας τη διάχυση γνώσης, βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας σε διακρατικό επίπεδο.
- Προάγει την Πράσινη Μετάβαση: Ευθυγραμμίζει την επαγγελματική κατάρτιση και την ανάπτυξη ΤΠΕ με φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις, μειώνοντας το αποτύπωμα άνθρακα και ενισχύοντας τις βιώσιμες τεχνολογίες.
- Εξασφαλίζει την Ένταξη: Στοχεύει σε εκπαιδευόμενους από ποικίλα κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα, προσφέροντας ίσες ευκαιρίες για κατάρτιση και εξέλιξη στον επαγγελματικό χώρο.
- Προωθεί την Περιφερειακή Ανάπτυξη: Ευθυγραμμίζει εκπαιδευτικές και βιομηχανικές πρωτοβουλίες με τις περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, ενισχύοντας την καινοτομία που ανταποκρίνεται στις τοπικές ανάγκες και ταυτόχρονα διατηρεί διεθνή ανταγωνιστικότητα.
Με την ενσωμάτωση των παραπάνω στόχων, το έργο INVESTech πρωτοπορεί στην προσπάθεια να αναδιαμορφώσει τον ευρωπαϊκό τομέα ΤΠΕ. Ο διεπιστημονικός του χαρακτήρας εξασφαλίζει ότι κάθε συμμετέχουσα χώρα ωφελείται από τη συλλογική γνώση και τους πόρους όλων των εταίρων, ενδυναμώνοντας τόσο το βάθος όσο και το εύρος κάθε εγχειρήματος.
Η Κύπρος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο του INVESTech, συνεισφέροντας πολύτιμη τεχνογνωσία μέσω τεσσάρων εταίρων που συμμετέχουν ενεργά στο έργο. Συντονιστής των Κυπριακών εταίρων είναι το Emphasys Centre, ενώ παράλληλα συμμετέχουν το CyRIC (Cyprus Research & Innovation Center Ltd), το Πανεπιστήμιο Frederick και το Center for Social Innovation.
- Emphasys Centre
Το Emphasys Centre είναι ένα Κέντρο Εκπαίδευσης, Κατάρτισης ΤΠΕ, Έρευνας και Ανάπτυξης Λογισμικού που δραστηριοποιείται στην Κύπρο από το 1998. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους οργανισμούς στον τομέα της STEAM εκπαίδευσης, των ψηφιακών δεξιοτήτων και της ρομποτικής. Με εμπειρία στη διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων και εκπαιδευτικών δράσεων, έχει αναγνωριστεί από φορείς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σημαντικό του έργο, ενώ στο INVESTech έχει αναλάβει τον ρόλο του συντονιστή των Κυπριακών εταίρων, διασφαλίζοντας τη συλλογική πρόοδο και αποτελεσματική συνεργασία τους. - CyRIC (Cyprus Research & Innovation Center Ltd)
Το CyRIC αποτελεί έναν πρωτοποριακό οργανισμό έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας, ο οποίος αναπτύσσει ανατρεπτικά προϊόντα για τις διεθνείς αγορές. Αναγνωρίζεται επίσης ως ένα περιφερειακό κέντρο επιχειρηματικότητας, προσφέροντας προηγμένες υποδομές, τεχνογνωσία και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Στο INVESTech, το CyRIC συμβάλλει με εξειδικευμένη έρευνα και αναπτυξιακά έργα στον τομέα των ΤΠΕ. - Πανεπιστήμιο Frederick
Το Πανεπιστήμιο Frederick είναι ένα αναγνωρισμένο ιδιωτικό πανεπιστήμιο στην Κυπριακή Δημοκρατία, με αξιοσημείωτα επιτεύγματα τόσο στην ακαδημαϊκή έρευνα όσο και στη διδασκαλία. Εστιάζει σε ποικίλους επιστημονικούς κλάδους, ενώ παράλληλα καλλιεργεί την καινοτομία και τη διεπιστημονικότητα. Στο πλαίσιο του INVESTech, προσφέρει την ακαδημαϊκή του τεχνογνωσία, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες κατάρτισης, ερευνητικές πρωτοβουλίες και στην υλοποίηση μικρο-κριτηρίων (micro-credentials). - Center for Social Innovation
Το Center for Social Innovation (CSI) είναι ένας οργανισμός έρευνας και ανάπτυξης που επικεντρώνεται στην προώθηση της κοινωνικής καινοτομίας, με στόχο να επιφέρει θετικές αλλαγές σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στο INVESTech, το CSI διασφαλίζει ότι η διάσταση της κοινωνικής ένταξης και η συμμετοχή ευάλωτων ομάδων εντάσσονται στην υλοποίηση του έργου, διευρύνοντας το κοινωνικό του αποτύπωμα.
Μέσω της αγαστής συνεργασίας όλων των Κυπριακών εταίρων υπό τον συντονισμό του Emphasys Centre, το INVESTech αξιοποιεί τη συνδυασμένη τεχνογνωσία, τις καινοτόμες ιδέες και τις προηγμένες υποδομές της Κύπρου, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ενίσχυση της καινοτομίας και της βιωσιμότητας στον χώρο των ΤΠΕ.
Εργαστήριο και Ομάδα Εστίασης στο Πανεπιστήμιο Frederick
Ένα από τα πρώτα σημαντικά βήματα της κυπριακής συμμετοχής στο INVESTech ήταν το πρώτο δια ζώσης εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Frederick στη Λευκωσία στις 16 Νοεμβρίου 2024, όπου φορείς και ειδικοί συζήτησαν για τους στόχους του έργου, τις προκλήσεις και τις προοπτικές στον τομέα των ΤΠΕ. Στη συνέχεια, έλαβε χώρα μια Ομάδα Εστίασης (Focus Group), στην οποία συμμετείχαν συνολικά 14 άτομα, χωρισμένα σε τρεις θεματικές ενότητες: AI & Ethics, Big Data και ICT & Sustainability.
Στην ενότητα ICT & Sustainability, την οποία συντόνισε το Emphasys Centre, συμμετείχαν 6 από τους 14 συνολικά συμμετέχοντες, οι οποίοι κάλυπταν διαφορετικά γνωστικά υπόβαθρα και βαθμίδες εργασιακής εμπειρίας.
Βασικές Θεματικές και Ευρήματα για το ICT & Sustainability
Προκλήσεις: Οι συζητήσεις ανέδειξαν πολιτισμικά εμπόδια (ελλιπής ενημέρωση και δέσμευση σε επίπεδο διοίκησης), χρηματοδοτικούς περιορισμούς για «πράσινες» επενδύσεις, καθώς και έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού ικανού να συνδυάσει την τεχνολογική γνώση με τη βιωσιμότητα.
Ευκαιρίες: Τονίστηκαν οι δυνατότητες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας στην Κύπρο, η ανάπτυξη «έξυπνων» συστημάτων (IoT) για την παρακολούθηση και μείωση της κατανάλωσης πόρων, καθώς και η στήριξη από ευρωπαϊκά κονδύλια για έρευνα και καινοτομία.
Κενά Δεξιοτήτων: Η ανάγκη για τεχνογνωσία στην ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακή), στο πράσινο computing, στην κυκλική οικονομία (διαχείριση e-waste) και στην αξιοποίηση δεδομένων (big data, ΑΙ) για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Συστάσεις: Η εισαγωγή πιστοποιημένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη «πράσινων» ψηφιακών δεξιοτήτων, η προώθηση πρακτικής εξάσκησης σε πραγματικά έργα (π.χ. πιλοτικές εφαρμογές IoT), καθώς και η ενθάρρυνση συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και τοπικών αρχών.
Σε αυτή τη συνάντηση, οι συμμετέχοντες εστίασαν σε ζητήματα γύρω από τις οικολογικές προεκτάσεις της τεχνολογίας. Σημαντικό συμπέρασμα ήταν πως η συνδυαστική χρήση καινοτόμων ψηφιακών λύσεων και βιώσιμων επιχειρηματικών πρακτικών μπορεί να αποτελέσει κινητήριο μοχλό ανάπτυξης, αρκεί να στηριχθεί από κατάλληλη εκπαίδευση, ρεαλιστική χρηματοδότηση και ευέλικτο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Με την αποτύπωση αυτών των απόψεων και αναγκών, το έργο INVESTech μπορεί να προσαρμόσει καλύτερα τις στρατηγικές του, διασφαλίζοντας πως η διάσταση της βιωσιμότητας ενσωματώνεται έμπρακτα στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση δράσεων για τις ΤΠΕ.
Γιατί είναι Σημαντικό το INVESTech
1. Γεφύρωση του Χάσματος Δεξιοτήτων
Ο ευρωπαϊκός τομέας της τεχνολογίας αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, δημιουργώντας αυξανόμενη ζήτηση για εξειδικευμένους επαγγελματίες. Με τη δημιουργία Κέντρων Επαγγελματικής Αριστείας, το INVESTech απαντά στην επιτακτική ανάγκη για επικαιροποίηση των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, εναρμονίζοντάς τα με τις σύγχρονες απαιτήσεις της βιομηχανίας.
2. Προώθηση Ψηφιακής και Πράσινης Μετάβασης
Η βιωσιμότητα αποτελεί κεντρικό πυλώνα στις ευρωπαϊκές πολιτικές με ορίζοντα το μέλλον, και ο τομέας των ΤΠΕ βρίσκεται σε μοναδική θέση για να προσφέρει οικολογικά βιώσιμες λύσεις. Το INVESTech εστιάζει στις φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, βοηθώντας στη μείωση των αποβλήτων, των εκπομπών και της επιβάρυνσης των φυσικών πόρων, ενώ παράλληλα προωθεί την ψηφιακή εξέλιξη.
3. Ενίσχυση της Κοινωνικής Ένταξης
Κοινωνικά ευάλωτες και υποεκπροσωπούμενες ομάδες συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην εισαγωγή τους στον κλάδο της τεχνολογίας. Μέσω προσβάσιμων προγραμμάτων κατάρτισης, ευκαιριών δικτύωσης και συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα, το INVESTech διασφαλίζει ότι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να επωφεληθούν από την ψηφιακή επανάσταση.
4. Ενδυνάμωση των Περιφερειακών Οικονομιών
Τα Κέντρα Επαγγελματικής Αριστείας που υποστηρίζει το INVESTech ευθυγραμμίζουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές δράσεις με τις περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, εξασφαλίζοντας ότι κάθε περιοχή αξιοποιεί τα ιδιαίτερα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα. Αυτή η συνέργεια ενισχύει την καινοτομία, προωθεί την επιχειρηματικότητα και βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Με το Βλέμμα στο Μέλλον: Βιωσιμότητα Μέσω Καινοτομίας
Καθώς ο κόσμος εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στην ψηφιακή εποχή, η σημασία της βιωσιμότητας δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Η πολυεπίπεδη και πολυεθνική προσέγγιση του INVESTech δεν περιορίζεται μόνο στην κατάρτιση της νέας γενιάς επαγγελματιών ΤΠΕ—αλλά επικεντρώνεται στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος όπου η τεχνολογία συμβαδίζει με τον σεβασμό στο περιβάλλον. Μέσα από τη συνεχή έρευνα, τις στοχευμένες ομάδες εστίασης και τα συνεργατικά εργαστήρια, το έργο επιδιώκει να αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα στον τομέα της επαγγελματικής αριστείας στις ΤΠΕ σε όλη την Ευρώπη.